Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος με´ εις τo Πάσχα (απόσπασμα)
24. Αν είσαι Σίμων Κυρηναίος, σήκωσε τo σταυρὸ και ακολούθησέ Τον. Αν σταυρωθείς μαζί Του ως λῃστής, γνώρισε τoν Θεὸ σαν ευγνώμων δούλος. Αν κι Εκείνος λογιάσθηκε με τους ανόμους για χάρη σου και την αμαρτία σου, γίνε συ έννομος για χάρη Εκείνου. Προσκύνησε αυτὸν που κρεμάσθηκε στo σταυρὸ για σένα, έστω κι αν κρέμεσαι κι εσύ. Κέρδισε κάτι κι απ΄ την κακία. Αγόρασε τη σωτηρία με τo θάνατο. Μπες με τoν Ιησού στoν Παράδεισο, ώστε να μάθεις απὸ τί έχεις ξεπέσει. Δες τις εκεί ομορφιές. Άσε τo λῃστὴ που γογγύζει, να πεθάνει έξω μαζὶ με τη βλασφημία του. Κι αν είσαι Ιωσὴφ ο απὸ Αριμαθαίας, ζήτησε τo σώμα απ τo σταυρωτή. Ας γίνει δικό σου αυτὸ που καθάρισε τoν κόσμο. Κι αν είσαι Νικόδημος, ο νυκτερινὸς θεοσεβής, ενταφίασέ τον με μύρα. Κι αν είσαι κάποια Μαρία, ή η άλλη Μαρία, ή η Σαλώμη, ή η Ιωάννα, δάκρυσε πρωῒ-πρωΐ. Δὲς πρώτη την πέτρα σηκωμένη, ίσως δε και τους αγγέλους κι αυτὸν τoν ίδιο τoν Ιησού. Πὲς κάτι, άκουσε τη φωνή. Αν ακούσεις «Μη μ΄ αγγίζεις», στάσου μακριά, σεβάσου τo Λόγο, αλλὰ μη λυπηθείς. Διότι ξέρει σε ποιοὺς θα φανερωθεί πρώτα. Καθιέρωσε την Ανάσταση. Βοήθησε την Εύα, που ῾πεσε πρώτη, και πρώτη να χαιρετήσει τoν Χριστὸ και να τo ανακοινώσει στους μαθητές. Γίνε Πέτρος ή Ιωάννης. Σπεύσε στoν τάφο, τρέχοντας μαζὶ ή προπορευόμενος, συναγωνιζόμενος τoν καλὸ συναγωνισμό. Κι αν σε προλάβει στην ταχύτητα, νίκησε με τo ζήλο σου, όχι παρασκύβοντας στo μνημείο, αλλὰ μπαίνοντας μέσα. Κι αν σαν Θωμας χωρισθείς απ΄ τους συγκεντρωμένους μαθητές, στους οποίους εμφανίζεται ο Χριστός, όταν τoν δείς, μην απιστήσεις. Κι αν απιστήσεις, πίστεψε σ΄ αυτοὺς που στo λένε. Κι αν ούτε και σ΄ αυτοὺς πιστέψεις, δείξε εμπιστοσύνη στα σημάδια των καρφιών. Αν κατεβαίνει στoν Άδη, κατέβα μαζί Του. Γνώρισε και τα εκεί μυστήρια του Χριστού, ποιὸ είναι τo σχέδιο της διπλής καταβάσεως, ποιὸς είναι ο λόγος της: απλώς σῴζει τους πάντες με την εμφάνισή Του, ή κι εκεί ακόμα αυτοὺς που τoν πιστεύουν;
28. Τώρα δε είμαστε αναγκασμένοι ν ανακεφαλαιώσουμε τo λόγο ως εξής: Δημιουργηθήκαμε, για να ευεργετηθούμε. Ευεργετηθήκαμε, επειδὴ δημιουργηθήκαμε. Μας δόθηκε ο Παράδεισος, για να ευτυχήσουμε. Λάβαμε εντολή, για να ευδοκιμήσουμε με τη διαφύλαξή της, όχι γιατί ο Θεὸς αγνοούσε αυτὸ που θα γινόταν, αλλὰ γιατί νομοθετούσε τo αυτεξούσιο. Απατηθήκαμε, γιατὶ μας φθόνησαν. Ξεπέσαμε, γιατί παραβήκαμε την εντολή. Είμαστε αναγκασμένοι σε νηστεία, γιατὶ δνε νηστεύσαμε, καθὼς εξουσιασθήκαμε απ΄ τo δένδρο της γνώσης. Γιατὶ ήταν παλιὰ η εντολὴ και σύγχρονη με μας, σαν κάποια διαπαιδαγώγηση της ψυχής και σωφρονισμὸ απ΄ τις απολαύσεις. Την ελάβαμε εύλογα, για να απολαύσουμε με την τήρησή της αυτὸ που χάσαμε με τη μη διαφύλαξή της. Χρειασθήκαμε Θεὸ που σαρκώθηκε και πέθανε, για να ζήσουμε. Νεκρωθήκαμε μαζί Του, για να καθαρισθούμε. Αναστηθήκαμε μαζί Του, επειδὴ μαζί Του και νεκρωθήκαμε. Συνδοξασθήκαμε, επειδὴ συναναστηθήκαμε.
29. Είναι πολλὰ μεν λοιπὸν τα θαύματα της τότε εποχής: Θεὸς που σταυρώνεται, ήλιος που σκοτίζεται και πάλι ανατέλλει (γιατὶ έπρεπε και τα κτίσματα να συμπάσχουν με τoν Κτίστη). Καταπέτασμα που σχίζεται, αίμα και νερὸ που χύνεται απ την πλευρὰ (τo μεν αίμα, γιατί ήταν άνθρωπος, τo δε νερὸ γιατὶ ήταν πάνω απ΄ τoν άνθρωπο). Γη, που σείεται, πέτρες που σχίζονται για χάρη της πέτρας (που είναι ο Χριστός), νεκροὶ που ανασταίνονται, ως επιβεβαίωση της τελευταίας και κοινής αναστάσεως. Τα σημεία δε στoν τάφο, τα μετὰ τoν τάφο, ποιὸς θα μπορούσε επάξια να τα υμνήσει; Τίποτε άλλωστε δεν υπάρχει σαν τo θαύμα της σωτηρίας μου: λίγες σταγόνες αίματος αναπλάθουν τoν κόσμο όλο και γίνονται σαν χυμὸς γάλακτος για όλους τους ανθρώπους, που συνδέουν και συνάγουν εμάς σε μία ενότητα.
30. Αλλ΄ ώ, Πάσχα, τo μέγα και ιερό, που καθαρίζεις τoν κόσμο όλο! Γιατὶ θα σού μιλήσω σαν κάτι έμψυχο. Ώ, Λόγε Θεού και φώς και ζωὴ και σοφία και δύναμη! Γιατὶ χαίρομαι μ όλα σου τα ονόματα! Ώ γέννημα κι ορμὴ και σφραγίδα του μεγάλου νού! Ώ, Λόγε που νοείσαι κι άνθρωπε που φαίνεσαι, ο οποίος φέρεις τα πάντα προσδεδεμένα στo λόγο της δυνάμεώς σου! Τώρα μεν ας δεχθείς τo λόγο αυτό, όχι ως απαρχή, αλλ΄ ως συμπλήρωση ίσως της δικής μας καρποφορίας, ευχαριστία τo ίδιο κι ικεσία, για να μην κακοπάθουμε εμείς τίποτε περισσότερο πέρα απ τους αναγκαίους κόπους κι ιεροὺς πόνους για τις εντολές σου, με τους οποίους ζήσαμε μέχρι τώρα. Κι ας σταματήσεις την εναντίον μας τυραννία του σώματος (βλέπεις. Κύριε, πόσο μεγάλη είναι και πόσο μας λυγίζει), ή την κρίση σου, αν θέλαμε να καθαρισθούμε απὸ σένα. Αν δε τερματίσουμε άξια με τoν πόθο μας και γίνουμε δεκτοὶ στις ουράνιες σκηνές, αμέσως κι εδώ θα σού προσφέρουμε θυσίες δεκτὲς στo άγιό σου θυσιαστήριο. Πατέρα και Λόγε και Πνεύμα άγιο. Γιατὶ σε σένα αρμόζει κάθε δόξα, τιμὴ και εξουσία στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Μετάφραση: Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δορμπαράκης.
Εκ του βιβλίου: «Μιλάει ο Γρηγόριος Θεολόγος»,
Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1991
