Μιλώντας σε εφήβους για την αξία του ανθρώπινου προσώπου: η έννοια της διαφορετικότητας

Με την ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, κ. Ιερωνύμου Β΄, πραγματοποιήθηκε η ενδέκατη διαδικτυακή συνάντηση του Σεμιναρίου Επιμόρφωσης Κατηχητών-τριών, που διοργανώνει το Ίδρυμα Νεότητος και Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών για δέκατη έκτη συνεχή χρονιά.
Σαράντα πέντε συμμετέχοντες Κατηχητές και Ιερείς Νεότητος από την Ελλάδα και το Εξωτερικό είχαν την ευκαιρία να ακούσουν την εισήγηση του Πρωτοπρ. Θεμιστοκλή Μουρτζανού, Φιλολόγου – Θεολόγου, Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, με θέμα: «Μιλώντας σε εφήβους για την αξία του ανθρώπινου προσώπου: η έννοια της διαφορετικότητας».
Ο ομιλητής ξεκίνησε την εισήγησή του επεξηγώντας θεολογικά την έννοια της διαφορετικότητας. Η θέση της Εκκλησίας μας είναι ότι σεβόμαστε και αγαπάμε τον κάθε
άνθρωπο, αλλά οφείλουμε να κάνουμε τη διάκριση για τη σημασία της έννοιας «αμαρτία».
Πρέπει να θυμόμαστε ότι κανείς δεν είναι ο κριτής των άλλων.
Στο βιβλίο της «Γενέσεως», και γενικά βασιζόμενοι στη βιβλική και ασκητική παράδοση της Εκκλησίας μας, μπορούμε να δούμε τον άνθρωπο ως πρόσωπο μέσα από το δίπολο «πρόσωπο-υπόσταση» και «φύση-ουσία».
Εξάλλου, η φύση μας είναι ανθρώπινη και κανείς δεν είναι ίδιος με τον άλλο. Το στοιχείο της διαφορετικότητας είναι ο άνθρωπος, ο τρόπος με τον οποίο φανερώνεται το πρόσωπό μας. Στην Εκκλησία μπορούμε να μιλήσουμε για τη διαφορετικότητα ως κάτι το φυσιολογικό και μάλιστα ως δώρο του Θεού!
Υπάρχει κάτι το πολύτιμο σε αυτή τη διαφορετικότητα που λέγεται «εικόνα του Θεού». Ο πληθυντικός «ποιήσωμεν» αποτελεί την πεμπτουσία της Αγίας Τριάδος. Η «εικόνα του Θεού» είναι το σημάδι που δείχνει την αξία του κάθε ανθρώπου, πάνω στους τρεις πυλώνες λογικό – αυτεξούσιο – αρχικό. Ο άνθρωπος είναι η κορωνίδα της δημιουργίας. Ο Θεός αγάπη εστί, άρα και ο άνθρωπος είναι αγάπη και συνδημιουργός του Θεού (τέχνη, επιστήμη).
Το ανθρώπινο πρόσωπο είναι μοναδικό, διαφορετικό, εικόνα Θεού με προορισμό την ενότητα με τον Θεό αλλά και τον άνθρωπο. Εξ αιτίας όμως της κακής χρήσεως της ελευθερίας η διαφορετικότητα από ένωση, αγάπη, συνδημιουργία, ευλογία γίνεται διάσπαση, μάχη, αγώνας και αποστροφή, θάνατος.
Έγκειται στον άνθρωπο πώς θα χρησιμοποιήσει τη διαφορετικότητά του, ως «εικόνας του Θεού». Θα τη χρησιμοποιήσει ως ευλογία, δύναμη συνύπαρξης και αγάπης ή ως μέσο διάσπασης; Με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσουμε τα χαρίσματά μας; Ως μέσα ανάτασης ή
ως μέσα επιβολής/ κατάχρησης εξουσίας;
Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν τη διαφορετικότητα ως ευλογία και δώρο του Θεού. Και συνέχισε ο π. Θεμιστοκλής με το ερώτημα, τι γίνεται σήμερα; Η διαφορετικότητα αναγνωρίζεται από την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια ο λόγος του χριστιανού είναι λόγος μη
σεβασμού προς το «διαφορετικό» (σεξουαλικά, διανοητικά, εμφανισιακά κ.ά).
Φταίμε κι εμείς που έχουμε αντιλήψεις όπως π.χ. ότι όταν βρισκόμαστε μπροστά στο
«διαφορετικό», τότε βλέπουμε την τιμωρία του Θεού (π.χ. γέννηση παιδιών με κάποιο
πρόβλημα υγείας). Μάλιστα πολλοί Χριστιανοί έχουν μέσα τους το ενοχικό στοιχείο. Ως εκ
τούτου, έχουμε την ηθική υποχρέωση να σεβόμαστε κάθε άνθρωπο ως «εικόνα του Θεού»,
αλλά να απορρίπτουμε την αμαρτία. Και αναρωτιόμαστε εάν έχει βρει αγάπη αυτός που έχει το διαφορετικό ή φωνάζει από αντίδραση για να ακουστεί;, καταλήγοντας στο συμπέρασμα
ότι εάν η εποχή μας ήταν γνήσια χριστιανική, τότε θα έπρεπε να νοιαστεί για όλους. Όπως ο
Χριστός μας που έγινε άνθρωπος για όλους!
Επιπλέον, επεσήμανε ο ομιλητής, ότι χρέος της Κατήχησης είναι να καταλάβουν τα παιδιά ότι υπάρχει χώρος για όλους. Τότε θα δράσει η Χάρη του Θεού μέσα στους ανθρώπους. Με γνώμονα τον λόγο του Κυρίου «Αλλήλων τα βάρη βαστάζεται», καλούμαστε να δείξουμε το διαφορετικό ήθος και ύφος! Όχι όμως ως αποδοχή της αμαρτίας, αλλά με οδοδείκτη την έκφραση: «Σε δέχομαι όπως είσαι, άκουσε για τον Χριστό και τότε η Χάρη θα λειτουργήσει μέσα σου!». Εξάλλου, συγ-χωρώ σημαίνει χωρώ μαζί με τον άλλο. Η καρδιά μου έχει τόπο για τον άλλο. Δεν αμνηστεύουμε, αλλά αγαπούμε!
Στη συνέχεια ο π. Θεμιστοκλής παρουσίασε παραδείγματα από το Γεροντικό αφηγούμενος την ιστορία του Αββά Παφνούτιου και άλλο ένα περιστατικό από τον βίο του Αββά Μακάριου, μέσα από τα οποία φαίνεται ότι ο καλός λόγος κάνει τον άλλο καλύτερο.
Στον διάλογο που ακολούθησε με τους συμμετέχοντες Ιερείς και Κατηχητές , ο π. Θεμιστοκλής απάντησε σε πολύ καίρια ερωτήματα σχετικά με τη στάση μας, τις πιθανές
φοβίες μας και τις ενστάσεις μας πάνω σε όλα αυτά, διευκρινίζοντας και πάλι ότι άλλο είναι
η αμαρτία και άλλο ο αμαρτωλός. Ο φόβος δείχνει ότι δεν είναι δυνατή η πίστη μας, ενώ εάν
είμαστε σταθεροί σε αυτό που πιστεύουμε, δεν φοβόμαστε τον διάλογο. Επίσης, χρειάζεται
ψυχραιμία και όχι υστερία όταν ένα παιδί ή έφηβος παρουσιάζεται σαν να έχει διαφορετικό
προσανατολισμό. Χρειάζεται συζήτηση και υπομονή. Και κατέληξε ότι η Κατηχητική ομάδα
πρέπει να είναι μια ανοιχτή αγκαλιά για όλα τα παιδιά!
Η επόμενη και τελευταία διαδικτυακή συνάντηση θα πραγματοποιηθεί, συν Θεώ μετά το Πάσχα και θα περιλαμβάνει τις παρουσιάσεις των γραπτών εργασιών, τις οποίες εκπόνησαν οι επιμορφούμενοι, αναφορικά με τα επιμέρους θέματα του σεμιναριακού κύκλου.