Η κρίση των κατηχητικών συντροφιών

pameekklisiaΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Α΄ ΚΥΚΛΟΣ 2008 – 2009

Α΄ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΩΝ

Συνεργάστηκαν οι: Μανιάτη Στέλλα, Μανίκα Σοφία, Κοναξή Μαρία, Ζέρβας Σταύρος, Νικολαΐδης Κοσμάς, Σταύρου Γεώργιος, Πλατάκου Ελένη, Λάππα Κωνσταντίνα

 

ΕΚΚΛΗΣΙΑ

  •   Έλλειψη οργάνωσης
  •   Έλλειψη υποδομών
  •   Έλλειψη κατηχητών-στελεχών
  •   Έλλειψη συνεργασίας μεταξύ Ιερέων και Ιερέων-κατηχητών
  •   Μειωμένο ενδιαφέρον Ιερέων για το κατηχητικό έργο
  •   Πολλοί άνθρωποι της Εκκλησίας δεν έχουν χριστιανικό ήθος και επίγνωση του καθήκοντός τους
  •   Έλλειψη ενημέρωσης (γονείς, παιδιά)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

  •   Αδιαφορία των γονέων
  •   Αποχή από τον Εκκλησιασμό και τα μυστήρια
  •   Κακό παράδειγμα από τους γονείς (έλλειψη βιώματος-προτύπων)
  •   Η υπερφόρτωση δραστηριοτήτων

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

 Υποβάθμιση της θρησκευτικής αξίας, του ρόλου της Εκκλησίας

(π.χ. κατάργηση μαθήματος θρησκευτικών ως υποχρεωτικού)

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 Δεν ευνοεί την ανάπτυξη πνευματικής ζωής (ατομισμός, αφάνεια- μηδενισμός του προσώπου, αποξένωση, αλλοτρίωση)

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

 Δυσφήμιση Εκκλησίας και του έργου της

 Αρνητική προβολή

 

ΕΚΚΛΗΣΙΑ

 Εδραίωση σχέσεων στελεχών κατηχητικού έργου.

 Εβδομαδιαίο φροντιστήριο κατηχητών.

 Βελτίωση υλικών υποδομών-οικονομική ενίσχυση.

 Σεμινάρια επιμόρφωσης των Ιερέων.

 Αξιοποίηση τεχνολογικής εξέλιξης.

 Το διαδίκτυο ως εργαλείο για την ανταλλαγή και διάδοση υλικού.

 Δημιουργία φόρουμ/ιστοσελίδας με έγκυρο θεολογικό περιεχόμενο.

 

Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΩΝ

Εισαγωγικά σχόλια

Σε μια εποχή που η Εκκλησία, ως θεσμός, και το έργο της συνεχώς βάλλονται από όλες τις πλευρές, είναι επόμενο και οι κατηχητικές συντροφιές των κατά τόπους ενοριών να επηρεάζονται από τη γενικότερη κρίση. Η κρίση των κατηχητικών συντροφιών τροφοδοτείται από διάφορα μέτωπα, την Πολιτεία, την κοινωνία, τα ΜΜΕ αλλά και έσωθεν, από το χώρο της ίδιας της Εκκλησίας. Και μάλιστα, τα έσωθεν πυρά είναι και τα πιο επικίνδυνα, όπως άλλωστε έχει δείξει η ιστορία. Το κατηχητικό έργο ή η κατηχητική διακονία, όπως αλλιώς καλείται, υστερεί τόσο στον υλικό όσο και στον πνευματικό τομέα. Παρατηρείται λοιπόν μία γενική έλλειψη οργάνωσης του κατηχητικού έργου.

Ξεκινώντας από τις υλικές ελλείψεις, είναι γεγονός ότι οι υποδομές των περισσότερων ενοριών είναι πενιχρές, δηλαδή δεν υπάρχουν χώροι παιχνιδιού, παιχνίδια για να απασχολούνται τα παιδιά, αλλά και ουσιαστικό βοηθητικό υλικό που να σχετίζεται με το θέμα της συνάντησης. Σαν αποτέλεσμα, πολλοί κατηχητές δεν προετοιμάζονται κατάλληλα, μη έχοντας πολλές φορές ολοκληρωμένο θέμα στη διάθεσή τους, είτε ελλείψει χρόνου είτε λόγω αμέλειας, και, ακόμα χειρότερα, αδιαφορίας.

 

Ο ρόλος της Εκκλησίας

Πολύ βασικό επίσης είναι και το ότι η Εκκλησία στερείται από κατηχητές αλλά και στελέχη, των οποίων η βοήθεια κρίνεται άκρως απαραίτητη για να λειτουργήσει σωστά το όλο έργο. Σε πολλές ενορίες δεν υπάρχει δυνατότητα να λειτουργήσουν και οι 3 κατηχητικές βαθμίδες λόγω έλλειψης στελεχών. Έτσι, δυστυχώς, μπορεί κάποιος να δει παιδιά Γυμνασίου να παρακολουθούν τη συνάντηση των παιδιών του Λυκείου και αντιστρόφως. Υπό αυτές τις συνθήκες, πώς μπορεί να εργαστεί ο κατηχητής; Το έργο του δεν γίνεται πολύ πιο δύσκολο έτσι;

Αν θελήσουμε να επεκταθούμε στις διαπροσωπικές σχέσεις των στελεχών μεταξύ τους, θα διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου αυτονόητα, όπως τουλάχιστον νομίζαμε ότι θα ήταν.

Με θλίψη μας επισημαίνουμε πως, σε πολλές περιπτώσεις, στελέχη της Εκκλησίας, Ιερείς και κατηχητές, αδυνατούν να συνεργαστούν αρμονικά για την προώθηση του διακονήματος της ιεραποστολής. Σημειώνεται εδώ ως θλιβερή πραγματικότητα το μειωμένο ενδιαφέρον του υπεύθυνου ιερέα για το κατηχητικό έργο. Πώς είναι δυνατόν να πάει μπροστά, να ευοδωθεί αν θέλετε, η διακονία της Εκκλησίας τη στιγμή που οι «ἐργάτες τοῦ ἀμπελῶνος» δεν συνέχονται από ομοψυχία, ομόνοια, αλληλεγγύη, ακόμα- τολμούμε να πούμε- και από αλληλοσεβασμό ο ένας για τον άλλο; Πώς ο ιερέας καλείται ποιμένας αν δεν προΐσταται του έργου της ενορίας του και δεν μεριμνά γι’ αυτό;

Όσον αφορά γενικότερα στο ποίμνιο, η λανθασμένη έκφραση της θρησκευτικότητας από πολλά πρόσωπα/μέλη της Εκκλησίας προκαλεί άσχημες εντυπώσεις και συναισθήματα στον κοινωνικό περίγυρο σχετικά με το ρόλο της Εκκλησίας. Θρησκοληπτικές συμπεριφορές και ακρότητες δημιουργούν την εικόνα μιας Εκκλησίας οπισθοδρομικής και ανίκανης ν’ ακολουθήσει τους ρυθμούς της σύγχρονης εποχής. Σ’ αυτό ακριβώς συντελεί η έλλειψη ενημέρωσης από την Εκκλησία. Γονείς και παιδιά αγνοούν τί σημαίνει κατήχηση, κατηχητικό και κατηχητική συντροφιά. Ως εκ τούτου, κυριαρχεί η προκατάληψη, ο φόβος και η καχυποψία απέναντι στην προσφορά της Εκκλησίας στον τομέα αυτόν.

 

Ο ρόλος της Οικογένειας

Τι προσφέρει όμως και η οικογένεια στο παιδί; Μήπως έχουν κάποιο μερίδιο ευθύνης και οι γονείς; Κρίσιμος λοιπόν ο ρόλος της οικογένειας, η οποία αποτελεί θεμέλιο λίθο της κοινωνίας. Δυστυχώς η πλειοψηφία των γονέων αδιαφορεί για την καλλιέργεια του θρησκευτικού συναισθήματος και της συνείδησης των παιδιών τους. Οι ίδιοι οι γονείς ούτε καν συμμετέχουν πολλές φορές στον Εκκλησιασμό και στα μυστήρια. Πώς λοιπόν θα μπορούσαν να μεταδώσουν το βίωμα της χριστιανικής ζωής και να εμπνεύσουν τα παιδιά τους να τη ζήσουν κι αυτά;

Αντί γι’ αυτό όμως, τα υπερφορτώνουν με δραστηριότητες δίνοντας παράλληλα μεγαλύτερη σημασία στο να τους παράσχουν υλικά αγαθά και στείρα γνώση απ’ ότι να τα μεγαλώσουν με «παιδεία Κυρίου». Η παιδική τους ψυχή συνεπώς μένει διψασμένη, άνυδρη, ακαλλιέργητη.

 

Ο ρόλος της Κοινωνίας και της Πολιτείας

Ευθύνεται όμως και η κοινωνία με τον τρόπο ζωής που καλλιεργεί και υποβάλλει. Η σημερινή κοινωνία χαρακτηρίζεται από έξαρση ατομισμού και υλισμού, αφάνεια-μηδενισμό του προσώπου, αποξένωση, αλλοτρίωση. Πρόκειται περισσότερο για σύνολο ατόμων που συνυπάρχουν στο ίδιο περιβάλλον παρά για κοινωνία προσώπων που συμπορεύονται. Το χρήμα και οι απολαύσεις έχουν αντικαταστήσει τα ιδανικά και τις αξίες, τα οποία και περιφρονούνται ως ασήμαντα ή δευτερεύοντα.

Η πολιτεία απ’ την πλευρά της υποσκάπτει το θεσμό της Εκκλησίας υποβαθμίζοντας το μάθημα των θρησκευτικών σε προαιρετικό. Λειτουργεί συστηματικά αντισυνταγματικά και κατά το δοκούν. Δε λαμβάνει υπ’ όψιν ότι ο πόλεμος προς την Εκκλησία είναι ταυτόχρονα πόλεμος προς το λαό.

 

Ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης

Στη δυσφήμηση της Εκκλησίας και του έργου της συμβάλλουν ενεργά και τα Μ.Μ.Ε. τόσο με τη συστηματική και εσκεμμένη παραπληροφόρηση, όσο και με την αρνητική προβολή. Σκοπός τους είναι να εστιάζουν με εξαιρετική υποκρισία στα κακώς έχοντα μόνο της Εκκλησίας. Συγκαλύπτουν δε σκανδαλωδώς οτιδήποτε μειώνει το κύρος της εξουσίας.

Προτάσεις αντιμετώπισης

Παρ’ όλα αυτά, η Εκκλησία είναι η μόνη υπεύθυνη για το έργο της κατήχησης. Δε μπορεί να έχει την απαίτηση απ’ την Πολιτεία ή από οποιοδήποτε άλλον φορέα να κάνει κάτι τέτοιο. Έτσι λοιπόν πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της.

Κρίνεται επομένως αναγκαία η δραστηριοποίηση της Εκκλησίας για να λειτουργήσουν οι κατηχητικές συντροφιές σωστά και ομαλά. Θα ήταν χρήσιμο να ενισχυθούν/εδραιωθούν οι σχέσεις κατηχητών-Ιερέων και κατηχητών μεταξύ τους, σε επίπεδο ενορίας αλλά και Αρχιεπισκοπής. Ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση θα ήταν ένα εβδομαδιαίο φροντιστήριο κατηχητών (είτε σε επίπεδο περιφέρειας είτε σε συλλογικό επίπεδο) ανά βαθμίδα, όπου θα υπάρχει επικοινωνία και ανταλλαγή απόψεων και προβληματισμών με άξονα την συνάντηση με τα παιδιά. Στις συγκεντρώσεις αυτές προτείνουμε να δίνεται θέμα στους κατηχητές και να γίνεται υποδειγματική θέματος και παιχνιδιού από έναν κατηχητή κάθε φορά, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη προετοιμασία όλων. Έτσι θα λύνονται τυχόν απορίες και θα δίνονται διευκρινίσεις όπου χρειάζεται.

Επίσης, θα διευρύνεται το γνωστικό επίπεδο του κάθε κατηχητή μέσα από παιδαγωγικά και κοινωνικά θέματα και μέσα από σχόλια της επικαιρότητας. Οι συναντήσεις αυτές θα τελούν υπό την ευθύνη του εκάστοτε περιφερειάρχη.

Προτείνουμε για το κατηχητικό έργο της ενορίας να βελτιωθούν οι υλικές υποδομές δηλαδή με την κατάλληλη οικονομική υποστήριξη να αγορασθούν παιχνίδια, βιβλία, να διοργανώνονται εκδρομές, αθλητικές δραστηριότητες, επισκέψεις σε ιδρύματα, μουσεία.

Όσον αφορά τους ιερείς θεωρούμε απαραίτητο να γίνονται σεμινάρια επιμόρφωσης για το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας.

Οι κατηχητές να αξιοποιήσουν την εξέλιξη της τεχνολογίας στη διδακτική μέθοδο ώστε να καταστεί το μάθημα πιο ενδιαφέρον. Το Powerpoint καθώς και άλλα λογισμικά δίνουν δυνατότητες για ζωντανή διδασκαλία και ψυχαγωγία.

Το διαδίκτυο αν τεθεί στην υπηρεσία των κατηχητών μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για την ανταλλαγή και διάδοση υλικού. Ένα φόρουμ ή ιστοσελίδα με αξιόπιστο/ έγκυρο θεολογικά περιεχόμενο που θα εμπλουτίζεται, θα ανανεώνεται και θα ελέγχεται θα κάλυπτε βασικές ανάγκες.

Συμπερασματικά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως «αἱ ἡμέραι πονηραὶ εἰσίν», εκτιμούμε πως η Εκκλησία μας μέσα από το έργο της, έργο διακονίας και αγάπης στα μικρότερα αδέλφια μας, πρέπει να είναι σε θέση να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα και τα προβλήματα που απασχολούν το σύγχρονο νέο. Τα παιδιά μας πρέπει να νιώσουν ότι η Εκκλησία είναι το σπίτι τους, μια μεγάλη αγκαλιά που θα είναι πάντα ανοιχτή για να τα δεχτεί. Διαφορετικά έχουμε «χάσει το παιχνίδι». Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται πρωταρχικά καλή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των στελεχών της Εκκλησίας και ακόμα υπεύθυνη στάση. Προσδοκούμε, λοιπόν, να υπάρξει δραστηριοποίηση και οργάνωση. Ο Κύριος μας έχει εμπιστευθεί τις αθάνατες ψυχές των παιδιών της πατρίδας μας. Περιμένει πολλά απ’ τον καθένα μας. Οφείλουμε επομένως όλοι μας να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό.