Ασφάλεια στο Διαδίκτυο

Όταν μιλάμε για την ασφάλεια στο διαδίκτυο το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι οδηγίες και κατευθύνσεις που μπορούμε να δώσουμε σε γονείς, παιδιά και δασκάλους προκειμένου να εξασφαλίσουμε μια όσο το δυνατόν πιο ασφαλή περιήγηση. Κάτι τέτοιο είναι σίγουρα απαραίτητο και χρήσιμο, είναι όμως ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου; Συχνά ξεχνάμε ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος διαχείρισης τέτοιων φαινομένων, βρίσκεται στην έννοια της πρόληψης και στις αξίες που χρειάζεται να καλλιεργήσουμε στα παιδιά.
Παρά το γεγονός λοιπόν ότι όλοι μας γνωρίζουμε την αξία της «πρόληψης», συχνά ξεχνάμε ότι η πρόληψη βασίζεται σε έννοιες απλές και σε αξίες όπως η αγάπη, η αποδοχή, η ενθάρρυνση, η επιβράβευση, η αυτοεκτίμηση, η επικοινωνία και η αλήθεια.
Πιθανότατα θ’ αναρωτιέστε πώς η ασφάλεια στο διαδίκτυο σχετίζεται με την καλλιέργεια αξιών και δεξιοτήτων ζωής. Ας το δούμε λοιπόν πιο συγκεκριμένα. Γιατί για παράδειγμα είναι τόσο σημαντική η αυτοεκτίμηση και πώς συνδέεται με την ασφάλεια στο διαδίκτυο;
Η αυτοεκτίμηση είναι από τις πρωταρχικές ανάγκες του ανθρώπου, είναι το καύσιμο που μας δίνει ενέργεια, αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία μιας υγιούς προσωπικότητας και έχει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων. Όπως εύστοχα είπε η Satir «Η θετική άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας αποτελεί το θεμέλιο λίθο για την ψυχική μας υγεία».
Αυτοεκτίμηση είναι ο σεβασμός ή η θετική άποψη που έχει κανείς για τον εαυτό του. Είναι η ικανότητα να δίνεις αξία στον εαυτό σου και να τον μεταχειρίζεσαι με αξιοπρέπεια, με αγάπη και αλήθεια. Σημαίνει ότι πιστεύεις ότι ο εαυτός σου αξίζει, ότι έχεις εμπιστοσύνη στις πραγματικές
ικανότητές σου και ότι έχεις επίγνωση των ορίων σου. Μπορείς έτσι να βιώνεις με πληρότητα την καθημερινότητά σου, να επιτυγχάνεις τους στόχους σου και να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες.
Όσοι αγαπάνε και εκτιμούν τον εαυτό τους, είναι ικανοί να αγαπήσουν και να εκτιμήσουν τους άλλους και να αντιμετωπίσουν τη ζωή με αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια, δύναμη, αγάπη και ρεαλισμό. Η συναίσθηση της αξίας του εαυτού είναι το κλειδί για να γίνεις περισσότερο ανθρώπινος, να αποκτήσεις υγεία και ευτυχία, να δημιουργήσεις και να συντηρήσεις ικανοποιητικές σχέσεις και να είσαι ένας άνθρωπος αποδοτικός και υπεύθυνος. Ακεραιότητα, ειλικρίνεια, υπευθυνότητα, συμπόνια, αγάπη και ικανότητα – όλα πηγάζουν χωρίς δυσκολία από τους ανθρώπους που η αυτοεκτίμησή τους βρίσκεται ψηλά.
Μόνο αν αγαπάς τον εαυτό σου θα μπορέσεις να αγαπήσεις και τους άλλους και να αναγνωρίσεις την αξία τους. Η αρκετά καλή εικόνα του εαυτού προάγει τη σχέση με τους άλλους, παραμένοντας όμως ο καθένας ο εαυτός του και όχι χάνοντας τον εαυτό του μέσα στον άλλο.
Η αυτοεκτίμηση επομένως σημαίνει όχι μόνο προστασία, αγάπη και σεβασμός προς τον εαυτό μας αλλά και προς τους άλλους. Μεταχειρίζομαι τον συνάνθρωπό μου με την ίδια αλήθεια, αγάπη και σεβασμό που μεταχειρίζομαι τον εαυτό μου. Προσέχω ώστε να μη θίγω, προσβάλλω, υποτιμώ, ξεγελώ, κάνω κακό σε κανέναν είτε αυτό αφορά στην πραγματική ζωή είτε στην εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου.
Αυτό ακριβώς μας διδάσκει και ο Χριστός λέγοντας: «Ἀγάπα τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». Χωρίς αγάπη μέσα μας, χωρίς αγάπη για τον εαυτό μας, δεν μπορεί να υπάρξει αγάπη για το συνάνθρωπο. Το γεγονός ότι δεν κάνω κακό στον εαυτό μου και στους άλλους είναι ή δεν είναι αγάπη; Γιατί μόνο αυτός που αγαπά τον εαυτό του φροντίζει και τον προστατεύει και δεν υιοθετεί επικίνδυνες για τον ίδιο συμπεριφορές.
Επομένως, η ενημέρωση, η διαπαιδαγώγηση καθώς και η προστασία των παιδιών σ’ αυτά τα θέματα πρέπει να έχει πάντοτε σαν στόχο την προαγωγή της πρόληψης. Η πρόληψη είναι προστασία, θωράκιση, αγάπη για το νέο άνθρωπο και τη ζωή και βασίζεται στην καλλιέργεια αξιών και δεξιοτήτων που βοηθούν τα παιδιά να προστατεύονται, να προσαρμόζονται, να κρίνουν, να αποδέχονται, να αγαπούν και να στηρίζονται γερά στα πόδια τους.
Ας μην επαναπαυόμαστε… η πρόληψη είναι υπόθεση καθολική. Χρειάζεται η επαγρύπνηση, η συνεργασία και η σύμπραξη όλων μας, γονέων, δασκάλων, ιερέων, κατηχητών, ειδικών, προκειμένου όχι μόνο να ενημερώσουμε σωστά τα παιδιά για τους κινδύνους του διαδικτύου αλλά κυρίως να τα ενδυναμώσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε θέση να διαχειρίζονται με επιτυχία τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής.

Επιμέλεια: Μαρία Ξηρουχάκη,
Ψυχολόγος – συνεργάτης διεύθυνσης «Διακονία»
του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.