Ανθρώπινα δικαιώματα και Ορθοδοξία

Τη Δευτέρα 28Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η δέκατη διαδικτυακή συνάντηση του Σεμιναρίου Επιμόρφωσης Κατηχητών-τριών, που συνδιοργανώνει το Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών σε συνεργασία με το Ίδρυμα Νεότητος και Οικογένειας Ι.Α.Α, με την ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, κ.κ. Ιερωνύμου Β΄.

Ο κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου, Επίκουρος Καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέπτυξε το επίκαιρο ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Ορθοδοξία.

Ο ομιλητής αρχικά προσέγγισε τα ανθρώπινα δικαιώματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και διερεύνησε την ιστορικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την πολιτική τους διάσταση, τα εμπόδια που τίθενται στην προάσπισή τους και την απονομή δικαιοσύνης για όσους τα καταπατούν. Τόνισε ιδιαίτερα πως ο πρώτος μεγάλος σταθμός της διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ήταν η περίοδος του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, τον οποίο δεν αποδέχτηκε ασμένως η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Προηγήθηκε η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση και ακολούθησαν η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση. Μέσα από όλες αυτές τις οικουμενικές ανακατατάξεις, η απελευθερωμένη από τη σκλαβιά Ελλάδα κλήθηκε να συνδεθεί με τον ευρωπαϊκό χώρο, με αργή διαδικασία πρόληψης και αποδοχής των δικαιωμάτων του ανθρώπου, διότι  δεν έλαβε ως έθνος ενεργό ρόλο σε αυτές τις διεργασίες.

Στη συνέχεια ο ομιλητής παρουσίασε τη στάση της Ορθοδοξίας, του πληρώματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Ορθόδοξης Θεολογίας, όπως αυτή εκφράζεται ιστορικά μέσα από τα έργα των Πατέρων, αλλά και σύγχρονων μεγάλων θεολογικών και φιλοσοφικών μορφών του Ορθόδοξου χώρου.

Η Ορθοδοξία μπορεί να συζητήσει για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εν αντιθέσει με το Ισλάμ που δεν είναι έτοιμο να αναγνωρίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτά τα κατοχύρωσε η δυτική κουλτούρα. Η Ορθοδοξία προβάλει τον άνθρωπο της Οικουμένης και δομεί τη σωτηρία επί τη βάσει της ανθρωπολογίας, την οποία οι Πατέρες της Εκκλησίας διατύπωσαν με γνώμονα την αποκάλυψη του Θεού στην Π.Δ. και το κήρυγμα του Χριστού και των Αποστόλων στην Κ.Δ.Πρότεινε όμως ο κ. Γιαγκάζογλου πως πρέπει να απαλλαγούμε από τις φοβίες του παρελθόντος (αντιδυτικά συναισθήματα), αφού πλέον σήμερα μοιραζόμαστε έναν σύγχρονο τρόπο ζωής (καταναλωτισμό, οικονομικά αδιέξοδα κ.τ.λ.). Εξάλλου, δεν υπάρχουν ιδεώδεις συνθήκες μέσα στις μεταπτωτικές κοινωνίες.

Η Εκκλησία είναι μία κοινότητα που μοιράζεται το Μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Θεού σε όλο τον κόσμο. Η αποστολή της είναι να προσλαμβάνει τον κόσμο και να μεταμορφώνει τον κόσμο, μεταλαμπαδεύοντας το Φως του Χριστού. Η Θεολογία του προσώπου οφείλει να θεωρήσει ότι πρέπει να στηρίξει και να δείξει το πρόβλημα της θωράκισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όταν η αλήθεια του ανθρώπου σχετίζεται με το άνοιγμα στον πλησίον.

Μετά την εισήγηση,ακολούθησε ένας γόνιμος διάλογος με τους συμμετέχοντες Κατηχητές, όπου τέθηκαν ζητήματα όπως τα δικαιώματα των μειονοτήτων και ο τρόπος μέσα από τον οποίομπορούν να δίνονται σωστά παραδείγματα στα παιδιά των Κατηχητικών συντροφιών.

Επίσης αναζητήθηκε απάντηση στο πώς «μεταφράζεται» το Ευαγγέλιο στην καθημερινότητά μας. Πάνω στη συζήτηση αυτή, ο Αρχιμανδρίτης π. Συμεών Βενετσιάνος, Διευθυντής του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας Ι.Α.Α., επεσήμανε πως η καθημερινότητά μας είναι το κριτήριο της πνευματικότητάς μας!Και πρόσθεσε ο Καθηγητής πως το ασκητικό ήθος του Ευαγγελίου είναι ο «Χάρτης» των ανθρώπινων δικαιωμάτων της Ορθοδοξίας.

Πάνω σε αυτή τη βάση η Εκκλησία με πολλή ευθύνη θεώρησε και διαμόρφωσε το Κανονικό της Δίκαιο. Οι Κανόνες μπήκαν ως οδοδείκτες στην ανθρώπινη συμπεριφορά.Και επεσήμανε πως εάν οι Χριστιανοί ήταν συνειδητά Χριστιανοί τότε θα ήταν και διαφορετική η ιστορία της ανθρωπότητας. Όσο είμαστε στον ιστορικό χρόνο, θα δεχόμαστε τα τραύματα και την επήρεια το κακού, αφού ο πολιτισμός μας είναι ένας πολιτισμός του προπατορικού αμαρτήματος.Γι΄ αυτό πρέπει να ξαναγίνουν οι ενορίες μας ζωντανές κοινότητες και εμείς να ξαναβρούμε το οικουμενικό ήθος, όπως αυτό περιγράφεται στο κείμενο που ενέκρινε το Οικουμενικό Πατριαρχείο «Υπέρ της του κόσμου ζωής».

Στην επόμενη διαδικτυακή συνάντηση, που θα πραγματοποιηθεί συν Θεώ τη Δευτέρα 11 Απριλίου, θα μιλήσει ο κ. Κωνσταντίνος Κορναράκης,Καθηγητής Χριστιανικής Ηθικής – Βιοηθικής στη Θεολογική Σχολή του  Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Απαντώντας σε κρίσιμα βιοηθικά ζητήματα».