ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
Α΄ ΚΥΚΛΟΣ 2008 – 2009
Γ΄ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ
Συνεργάστηκαν οι: Ανέστου Ευαγγελία, Αρβανίτης Γεώργιος, ΓαβαλάΑικατερίνη, Γάτση Δήμητρα, Λάβδα Άννα, Μαντή Χριστίνα, Νταφοπούλου Ελένη, Ντάφτη Γεωργία, Σπανού Μαρία
Εισαγωγή
Είναι γνωστό πως το Σύνταγμα είναι ο ανώτατος νόμος κι εκφράζει τη βούληση του ελληνικού λαού. Συνεπώς ο λαός είναι ο φύλαξ του Συντάγματος. Στο Σύνταγμα λοιπόν (του οποίου το πρώτο άρθρο απευθύνεται στο πρόσωπο της Αγίας, Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος) αναγράφονται συγκεκριμένα πράγματα για την θρησκευτική κι εθνική εκπαίδευση των ελληνοπαίδων. Συγκεκριμένα αναφέρει σε κάποιο σημείο, ότι παράλληλα με την αγωγή, συνδέεται στενά και ιδιόμορφα η θρησκευτική αγωγή, η οποία αποβλέπει και συνίσταται σε διαπαιδαγώγηση ολοκληρωμένου ανθρώπου. Αντίθετα η αθεϊστική, καθώς και η αντιθεϊστική (αγωνιζόμενη και ανταγωνιζόμενη τη θεϊστική) ή η θρησκευτικά αδιάφορη αγωγή παρεκκλίνει σε εκτροπή της γνήσιας και άρτιας διαπαιδαγώγησης. Στη βάση αυτού καθίσταται αναγκαία η διαμόρφωση της ιστορικής, εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης σε όλες τις βαθμίδες της ελληνικής εκπαίδευσης.
Σήμερα όμως, το θεολογικό μάθημα-προτιμότερος ο όρος από το «θρησκευτικό»- διέρχεται μία βαθύτατη κρίση και εκφράζονται αμφιβολίες κι έντονες αντιπαραθέσεις για το αν πρέπει να διδάσκεται ή όχι. Συμβαίνει λοιπόν να λαμβάνει χώρα, γύρω από διάφορες ανθρώπινες ομάδες και να συντελείται θα λέγαμε, μια ολόκληρη διαλεκτική για το αν το μάθημα αυτό θα πρέπει να είναι προαιρετικό κι όχι υποχρεωτικό, γιατί τάχα θίγονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ανθρώπινες ελευθερίες – αψηφώντας τι λέει το σύνταγμα και ποιος το ορίζει. Δεν αποτελεί αυτό ζήτημα υψίστης σημασίας μάλλον για κάποιους…Συνεπώς επιχειρείται μία συστηματική υποβάθμιση του θεολογικού μαθήματος στα σχολεία, ένα χτύπημα ακόμη προς την πλευρά της Εκκλησίας. Αυτό δεν ξενίζει, αφού κάθε τι εκκλησιαστικό πολεμάται με στόχο την εξασθένιση και την εξαφάνιση του στη συνέχεια. Έτσι κι αλλιώς η Εκκλησία μάχεται ανά τους αιώνες…αλλά και η παιδεία ήταν υπό τη σκέπη της Εκκλησίας εδώ και αιώνες…
Η Εκκλησία λοιπόν φέρει ευθύνη για την ανάληψη εγχειρήματος κι εκπονήματος ενός άξιου έργου επιμόρφωσης και κατάρτισης των κατηχητών με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και προπαντός «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ»(προς Εφεσίους δ’ 15). Σταθεροί και ακλόνητοι λοιπόν στην αλήθεια, που οφείλουμε να συνοδεύεται και να διαποτίζεται από αγάπη.
Η σημασία της Κατηχήσεως
Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να τονίσουμε τη σπουδαιότητα της διακονίας της Κατηχήσεως στη ζωή της Εκκλησίας. Το έργο της κατηχήσεως ήταν από την πρώτη Εκκλησία υψίστης σημασίας. Διαβάζουμε στο βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων»: « ἦσαν δὲ προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καὶ τῇ κοινωνίᾳ καὶ τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς» (Πράξ. 2,42). Η ζωή δηλαδή των πρώτων Χριστιανών δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά συμμετοχή στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας σε συνδυασμό με την παρακολούθηση της διδασκαλίας των Αγίων Αποστόλων. Σπουδαιότατο λοιπόν έργο της πρώτης Εκκλησίας των Αποστόλων ήταν η διδαχή, η διδασκαλία. Αργότερα βλέπουμε, στο ίδιο βιβλίο (Πράξεις των Αποστόλων), κατόπιν κάποιων δυσκολιών που προέκυψαν με την πάροδο των χρόνων, οι Απόστολοι να αποφασίζουν να κάνουν καταμερισμό των διακονημάτων προκειμένου να μπορούν οι ίδιοι να αφοσιωθούν περισσότερο στην προσευχή και στην υπηρεσία του λόγου, «ἡμεῖς δὲ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ διακονίᾳ τοῦ λόγου προσκαρτερήσομεν» (Πράξ. 6,4).
Διαβάζοντας αυτά τα στιγμιότυπα από τη ζωή των πρώτων χριστιανών, βλέποντας όμως εν συνεχεία και αυτήν τη δισχιλιετή πορεία της Εκκλησίας μας, διαπιστώνουμε πόσο δηλωτική, εξέχουσα θέση έχει αυτή της διακονίας του λόγου. Αυτό συνιστά και την πεμπτουσία της διακονίας της Κατηχήσεως. Επίσης θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου, ότι αυτό, το οποίο αναλαμβάνουμε να κάνουμε, τη διακονία δηλαδή του λόγου σε παιδιά και νέους, παλαιότερα ήταν έργο Επισκόπου, του Μητροπολίτου. Παράλληλα δε να μην ξεχνάμε πως αυτό το έργο παραχωρείται από τον ίδιο τον Επίσκοπο στους κατηχητές. Επομένως αυτήν τη διακονία την αναλαμβάνουμε από τον Επίσκοπο και έτσι πρέπει να αναλογισθούμε τις ευθύνες μας απέναντι στην εμπιστοσύνη που μας δείχνει, με την εκχώρηση του έργου αυτού. Είναι λοιπόν ένα έργο ευθύνης, ένα έργο διακονίας και όχι εξουσίας, ένα έργο που απαιτεί μεγάλη ταπείνωση. Επίσης ένα έργο που απαιτεί συνεχή καταρτισμό και επιμόρφωση.
Η Επιμόρφωση των Κατηχητών
Η επιμόρφωση των κατηχητών αποτελεί μια συνεχή διαδικασία. Μία πρόταση που ήδη πραγματοποιείται και μας ικανοποιεί, αλλά όχι απόλυτα, είναι η διεξαγωγή επιμορφωτικών σεμιναρίων και η ενεργής συμμετοχή των κατηχητών σε αυτά. Τα επιμορφωτικά σεμινάρια μπορούν να βοηθήσουν κάποιους να κατανοήσουν το νόημα της χριστιανικής παιδείας, ενώ σε άλλους μπορεί να προσφέρει μια στιγμή έμπνευσης και να τους κινητοποιήσει, αλλά για λίγο χρονικό διάστημα. Η φλόγα που θα ανάψει, αν δεν ενισχυθεί, θα εξασθενήσει και θα σβήσει. Είναι πολύ σημαντικό η συμμετοχή των κατηχητών στα σεμινάρια να είναι ενεργή, με την προσωπική τους σφραγίδα και άποψη, αλλά και τη συμμετοχή τους σε ομαδικές δραστηριότητες. Αρκετές είναι οι δυσκολίες που συναντάμε, όπως π.χ. στην κινητοποίηση της ομάδας, στο να «ανοίξουμε» εμείς οι κατηχητές τους ορίζοντές μας σε νέα ερεθίσματα, τα οποία θα μας βοηθήσουν να μάθουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και με προοπτική. Άλλη δυσκολία είναι η απουσία του ιερέως πολλές φορές από το μάθημα, του οποίου η παρουσία μας ενισχύει ηθικά -ψυχολογικά και μας ενδυναμώνει.
Δυστυχώς δε γίνονται οι λεγόμενες διενοριακές συναντήσεις μεταξύ των κατηχητών με αποτέλεσμα, ο ένας να μη γνωρίζει τον άλλο και τη δουλειά του. Ούτε επίσης προωθείται τις περισσότερες φορές η συνεργασία αυτή. Οι ιερείς μπορούν να συνδράμουν, ώστε να αρχίζει να αλλάζει αυτό. Πολλές φορές η πρόσβαση στη δανειστική βιβλιοθήκη δεν είναι τόσο εύκολη. Με διάφορα προσχήματα η επιμόρφωση των κατηχητών δεν ενισχύεται. Πρέπει εδώ να πούμε πως και οι κατηχητές θα πρέπει να είναι πολύ υπεύθυνοι – και σ’ αυτό το θέμα – χαρακτηρίζοντάς τους η συνέπεια και η τιμιότητα.
Δεκάλογος ερωτημάτων του κατηχητή
Ο κατηχητής οφείλει να θέσει κάποια ερωτήματα στον εαυτό του για τη διακονία της κατηχήσεως στην οποία υπηρετεί, όπως:
1. «Για ποιο λόγο κάνω κατήχηση;»
(Μήπως κίνητρό μου για την κατήχηση είναι η αυτοεκτίμηση ή η εκτίμηση των άλλων;)
2. «Ενδιαφέρομαι για τα πρόσωπα των παιδιών ή για το ποσοστό των παιδιών;»
(Η προτεραιότητα είναι η προσωπική επαφή που χτίζω με τα παιδιά κι όχι ο αριθμός…)
3. «Ποια θέματα προτιμώ εγώ να αναπτύσσω;»
(Θέματα για τους ασκητές, την ιεραποστολή κ.α. Θεμιτό είναι να έχουμε κάποια προτίμηση. Γιατί όμως με συγκινούν κάποια θέματα κι άλλα όχι; Μήπως χάνω κάτι από την καθολικότητα της Εκκλησίας; Χρειαζόμαστε αυτή την ποικιλία των θεμάτων, τα οποία αγγίζουν κι εμάς.)
4. « Πώς αξιολογώ εγώ τα διάφορα αμαρτήματα;»
(Χρειάζεται συνεχή αυτοεξέταση κι όχι να φτιάχνω δική μου κλίμακα αμαρτημάτων που δεν συμβαδίζει με τη Θεολογία της Εκκλησίας.)
5. «Ποια παιδιά προτιμώ;»
(Όλα τα παιδιά τα υπολογίζουμε, όλα τα παιδιά έχουν θέση. Δεν υποτιμούμε κανένα παιδί.)
6. Θυμάμαι ότι υπήρξα έφηβος; Ξέρω τι είναι η λεγόμενη «κρίση της εφηβείας;»
(Διαβάζω για την εφηβεία.)
7. «Πώς αντιδρώ σε κάτι προκλητικό;»
(Δεν υπάρχει τίποτα που να μην υπόκειται σε συζήτηση, δεν σοκαριζόμαστε, μα ούτε ισοπεδώνουμε τα πάντα για να φανούμε «προοδευτικοί».)
8. «Είμαι ανοικτός στο θέμα της αξιολόγησης;»
(Κάνω ερωτήσεις στα παιδιά του τύπου: «ποια μαθήματα σας άρεσαν; Τι θέλετε να αλλάξουμε;» κ.ο.κ.)
9. «Τι νόημα έχει αυτό που διδάσκω τώρα για τη δική μου ζωή;»
(Προετοιμαζόμαστε για την κατήχηση δυο τρεις μέρες νωρίτερα, εμμένουμε πολύ σε αυτό.)
10. «Μήπως έχω αρχίσει στην κατήχησή μου να οικειοποιούμαι στερεότυπα και συνθήματα;»
(Υπάρχει κίνδυνος για τον κατηχητή να εγκλωβιστεί σε στερεότυπα ή να χρησιμοποιήσει κάποιες εννοιολογικές κατηγορίες και έτσι να επαναπαύεται έχοντας ήσυχη την συνείδησή του.)
Οφείλει συνεπώς ο κατηχητής να αναζητήσει την απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων δια μέσου της ΜΕΛΕΤΗΣ!
Προτάσεις για την κατάρτιση και την επιμόρφωση των Κατηχητών
Θα θέλαμε να επικεντρωθούμε τώρα σε κάποιες προτάσεις για τη βελτίωση της καταρτίσεως-επιμορφώσεως των κατηχητών που ευελπιστούμε να ληφθούν υπ’ όψιν από μέρους των αρμοδίων.
Πιο συγκεκριμένα η επιμόρφωση των κατηχητών κινείται σε δύο άξονες:
την προσωπική «δια βίου» επιμόρφωση του κατηχητή
τις οργανωμένες προσπάθειας του Γραφείου Νεότητας της Ι.Α.Α.
1) Στον πρώτο άξονα ουσιαστικά αναφερόμαστε στην προσπάθεια του κατηχητή να γίνει
εν δυνάμει χριστιανός και να ενεργεί ως τέτοιος στα πλαίσια της οικογένειάς του, της δουλειάς του, στις παρέες του, γενικότερα απέναντι στον πλησίον του καθοδηγώντας έτσι ορθά τον κατηχούμενο. Η προσπάθεια επίσης ανάπτυξης πνεύματος ομαδικής συνεργασίας σε όλους όσους εμπλέκονται στο κατηχητικό έργο, είναι πολύ σημαντική να γίνεται και από τον ίδιο τον κατηχητή.
Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει:
Μελέτη της Αγίας Γραφής, πατερικών κειμένων κι άλλων «θρησκευτικών» βιβλίων κατά τη διάθεση και προτίμησή του. Τα βοηθήματα (βίοι αγίων, συναξαριστής για παιδιά κ.ά.) αποτελούν το εποπτικό υλικό του κατηχητή, το οποίο είναι καλό να ενημερώνεται ενίοτε, όχι για καταναλωτικούς λόγους, αλλά περισσότερο για μία αναβάθμιση στην εποπτική του διδασκαλία. Σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει, εφ’ όσον και όσο δύναται, και η εκάστοτε ενορία.
Έμφαση- Ανάλυση στο έργο και τα συγγράμματα του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου και του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Θα έχει προηγηθεί όμως παρουσίαση των συγκεκριμένων έργων από ιερείς, θεολόγους και πανεπιστημιακούς.
Επαρκή γνώση των κατηχητών πάνω στη δημιουργία ομάδων δημιουργικής απασχόλησης χωρίς να υποβαθμίζεται η έννοια της κατηχήσεως καθώς και συνεχή ενημέρωση των κατηχητών- ιερέων σε θέματα κατηχητικά.
Παρακολούθηση κι επίσκεψη στα αμφιθέατρα πανεπιστημιακών σχολών όπου διδάσκουν ιερείς πανεπιστημιακοί θεολογικά μαθήματα, όπως δογματικής και πατρολογίας στη Θεολογική σχολή των Αθηνών καθώς επίσης και στο Παιδαγωγικό τμήμα για μαθήματα Ψυχοπαιδαγωγικής και Ειδικής Διδακτικής-Μικροδιδασκαλίας.
Συνεχή ενημέρωση για την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία καθώς και για την ανανέωσή της. Επίσης πρόσβαση των κατηχητών σε νέες μορφές τεχνολογίας και παρακολούθηση των εξελίξεων σ’ αυτή για το έργο τους.
Εμπλουτισμό του διδακτικού υλικού της κατηχήσεως στο διαδίκτυο και την ενεργή συμμετοχή των κατηχητών σ’ αυτό με την παροχή του υλικού τους σε κοινή θέα. Σημαντική δε και η ενημέρωση των κατηχητών μέσω του διαδικτύου, ατομικά και ενοριακά, από το Γραφείο Νεότητος Ι.Α.Α. Αναγκαίος είναι ο εκσυγχρονισμός αυτός στις κατά τόπον ενορίες με την παροχή Η/Υ για την υλοποίηση διαφόρων δραστηριοτήτων καθώς και την πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Συμμετοχή στη λατρευτική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, καθώς και προσωπική προσπάθεια του κατηχητή για καλύτερη κατάρτιση, χριστιανική αγωγή, πνευματική ζωή και θρησκευτικό βίωμα.
Υγιή σχέση με τον Πνευματικό του.
Συνειδητοποίηση της ευθύνης του διακονήματος που έχει αναλάβει.
Ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στον κοινωνικό, εκκλησιαστικό, πολιτικό κλπ. περίγυρο-κυρίως από το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο, τα περιοδικά κλπ.
Συμμετοχή στις δράσεις της ενορίας του.
Το Γραφείο Νεότητας της Ι.Α.Α. θα μπορούσε να βοηθήσει:
- με ειδικές εκπομπές στο εκκλησιαστικό ραδιόφωνο ή με μία περιοδική έκδοση
- με συνεχή ενημέρωση κι επικοινωνία μέσω διαδικτύου ή μηνυμάτων μέσω εγγράφων προς τις ενορίες κλπ.,
- με βιβλιοπαρουσίαση κα βιβλιοδιανομή
2) Στον δεύτερο άξονα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι το Γραφείο Νεότητας της Ι.Α.Α. θα κινηθεί ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ με
Σεμινάρια και Ομάδες εργασίας – Είναι πολύ σημαντικό τα πρόσωπα που ασχολούνται με θέματα κατηχήσεως να έχουν την κατάλληλη εμπειρία, γνώση, ενημέρωση κι ευαισθησία για να ευαισθητοποιήσουν τους κατηχητές, να επικοινωνήσουν και να διαλεχθούν μαζί τους γύρω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τις ανησυχίες καθώς και τους προβληματισμούς τους στο έργο τους.
Επιμόρφωση των κατηχητών πάνω σε θέματα ειδικής αγωγής – ειδικής διδακτικής, μικροδιδασκαλίας, ψυχοπαιδαγωγικής, κοινωνικής μέριμνας και πρώτων βοηθειών. Είναι απαραίτητη η γνώση πάνω σε αυτά τα θέματα, γιατί ο κατηχητής έχει να κάνει με παιδιά κι εφήβους. Επ’ αυτού λοιπόν οφείλει να γνωρίζει για την ψυχοπαιδαγωγική κατάσταση του παιδιού στην εκάστοτε ηλικία, για να την αντιμετωπίσει μ’ ευαισθησία και γνώση.
Συντονισμένη δράση κι ενεργοποίηση από όλους τους υπευθύνους με στόχο την υλοποίηση ομαδικών εκδηλώσεων μεταξύ των ενοριακών κατηχητικών για την ανάπτυξη της φιλίας και της συνεργασίας.
Διαλέξεις ή συζητήσεις
Συναντήσεις για ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων που ΧΡΟΝΙΚΑ να αφορούν :
απογεύματα ή βραδινά
-Ημερίδες
-Διήμερα
-Περίοδοι ενός ή δύο μηνών με εβδομαδιαίες τακτικές συναντήσεις
σε ΕΠΙΠΕΔΟ
Διαμητροπολιτικό (ιδιαίτερα μέσα στο λεκανοπέδιο)
Αρχιεπισκοπής
Περιφέρειας (αφορά όμορες ενορίες)
Ενορίας (με την συμμετοχή αντιπροσώπου του κέντρου Νεότητος., του Ιερέα νεότητος, του λαϊκού συνδέσμου, των κατηχητών, των βοηθών κατηχητών κλπ.)
Παρατήρηση: Καθώς οι κατηχητές αποτελούν ένα ανομοιογενές σώμα διαφόρων ηλικιών και ποικίλων υποχρεώσεων (οικογενειακών, επαγγελματικών κλπ.), οι οποίοι διαμένουν κοντά ή μακριά από την ενορία δραστηριοποίησης ή το επιμορφωτικό κέντρο, καλό θα είναι να γίνονται όσο το δυνατό περισσότεροι συνδυασμοί των παραπάνω, για να υπάρχουν πολλές, διαφορετικές και συνεχείς ευκαιρίες, οι οποίες θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κατηχητών κατά το μέγιστο βαθμό. Δεν πρέπει κριτήριο να είναι μόνο η καταγραφή μεγάλου αριθμού προσέλευσης, αλλά κυρίως να υπάρχει επιμονή στο έργο μας. Για παράδειγμα, υπάρχουν κατηχητικές βαθμίδες με 1 ή 2 ή 3 παιδιά που καλλιεργούν προσωπική επαφή μαζί τους. Επίσης μπορεί ένας κατηχητής να μην έχει χρόνο να παρακολουθήσει το πολύωρο σεμινάριο, αλλά να μπορεί να πάει σε μία απογευματινή συνάντηση της περιφέρειάς του. Προσερχόμενος στον εκεί τόπο, κάτι θα πάρει και θα το «μπολιάσει» στις κατηχητικές προσπάθειες της ενορίας του. Η παρακολούθηση, λίγων ή έστω και μίας δραστηριότητας, δίνει τη δυνατότητα σ΄ αυτόν που έχει αναζητήσεις για το έργο του, να μην αρέσκεται μόνο στον τίτλο του «κατηχητή» αλλά να επιμένει στη θέση του μάχιμου, που βρίσκεται στις επάλξεις και να καταργεί τη ρουτίνα, δημιουργώντας ένα νέο ξεκίνημα (κάτι σαν την Σαρακοστή και το Πάσχα στην ετήσια εκκλησιαστική ζωή).
Η σωστή επιλογή των κατηχητών από την πλευρά του ιερέως καθίσταται αναγκαία καθώς και η τακτική επικοινωνία μαζί του για τη στήριξη του έργου του (ηθικά και υλικά).
Όσον αφορά, πιο συστηματικά, στις προσπάθειες του Γραφείου Νεότητος της Ι.Α.Α. προτείνουμε να οργανωθούν σεμινάρια σε έναν ετήσιο κύκλο, που θα περιλαμβάνουν 3 φάσεις:
Α) Εισαγωγική
Μπορεί να γίνει ένα ή δύο Σαββατοκύριακα πριν τον αγιασμό και την έναρξη των κατηχητικών συντροφιών (ώστε να τύχει επεξεργασίας και σε επίπεδο ενοριακό).
Να έχει μικρή διάρκεια (ημερίδα ή απογευματινή συνάντηση).
Να περιλαμβάνει ευλογία από τον Αρχιεπίσκοπο ή τον υπεύθυνο νεότητας ή κάποιο άλλο πρόσωπο (σε κάποιον εσπερινό πριν την έναρξη του μαθήματος, στο τέλος του αποδείπνου ή στη λήξη μιας αγρυπνίας).
Ομιλία και συζήτηση για την τόνωση του «ηθικού».
Προσδιορισμών των στόχων της χρονιάς (στα μαθήματα, στις δραστηριότητες κλπ.).
Ανακοίνωση προγραμματισμένων δραστηριοτήτων.
Β) Μεσούσης της χρονιάς, που να αφορά…
Ωριαίες συναντήσεις με την μορφή επιμορφώσεως -σεμιναρίου από
έμπειρους κατηχητές για πρακτικές οδηγίες ή από ειδικούς (ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς κλπ.) για θεωρητική θεμελίωση
πάνω σε θέματα σχετικά με την εκπαίδευση και την ανατροφή των νέων, για το πώς στήνεται ένα μάθημα, πώς αντιμετωπίζονται «ιδιαίτερες» καταστάσεις μέσα κι έξω από το μάθημα, νέες ιδέες και καινοτόμες δραστηριότητες, παιχνίδια και δράσεις μέσα κι έξω από την αίθουσα, οργάνωση εκδρομών, προσέγγιση ευαίσθητων θεμάτων, χρήση εποπτικών μέσων, αξιοποίηση χώρων κλπ.
Παρατήρηση: Τα θέματα αυτά είναι ανεξάντλητα σε σχέση με τον περιορισμένο χρόνο, που έχει στη διάθεσή του κάθε εισηγητής, γι΄ αυτό μπορούν να επαναληφθούν την επόμενη χρονιά. Ο κάθε ομιλητής τα παρουσιάζει με τον δικό του τρόπο και δίνει έμφαση στον εκάστοτε τομέα που άπτεται των ενδιαφερόντων του. Ο καθένας θα δώσει κάποια καινούργια ιδέα στο συνάδελφο κατηχητή ή θα έχει κάποιο τρόπο μαθήματος, που θα ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία και τις δυνατότητες ενός άλλου συναδέλφου κατηχητή.
• Συναντήσεις σε περιφερειακό επίπεδο ανταλλαγή απόψεων που θα αφορούν κοινά προβλήματα ή δράσεις ενοριών (π.χ. συμμετοχή ή επίσκεψη των κατηχητικών της περιφέρειας στο πανηγύρι ή στην έκθεση αγιογραφίας μίας διπλανής ενορίας), την σύσφιξη των σχέσεων και διοργάνωση κοινών δραστηριοτήτων. Οι τακτικές ενοριακές και διενοριακές συναντήσεις μεταξύ των ενοριών -κατηχητών με τη σκέπη και την ευλογία των ιερέων πάντοτε δρουν υποστηρικτικά στο έργο των κατηχητών.
• Διοργάνωση ταξιδιών κι επισκέψεων (δύο ή λίγων ημερών) σε άλλες μητροπόλεις, μονές κλπ. (συγκεκριμένου ή ανοιχτού αριθμού θέσεων).
• Ανεξάρτητο μόνιμο σεμινάριο δογματικής (συχνότητας μηνιαίας) με στόχο, όχι μόνο την μόρφωση των καθηγητών αλλά και τον τρόπο που οι δογματικές αλήθειες δίνονται στη γλώσσα και το θεολογικό επίπεδο των σημερινών παιδιών ανεξαρτήτου βαθμίδος.
Γ) Τελική, που μπορεί να γίνει:
Μετά τη λήξη των μαθημάτων
Μικρής διαρκείας
Με λατρευτική εκδήλωση
Με απολογισμό ή κάτι άλλο (μία ενορία ή μία συντροφιά ή ένας κατηχητής παρουσιάζει το έργο της )
Άλλες παρατηρήσεις:
Να επαναλαμβάνονται κάθε 4 ή 5 χρόνια (ανάλογα με έρευνες που θα γίνουν βάσει στατιστικών για την προσέλευση ή μέσω σύνταξης ερωτηματολογίου)
Να υπάρξει ένα μητρώο κατηχητών
Παροχή βοηθημάτων όπως το Ταμείο της Αγίας Γραφής ή ένα λεξικό θρησκευτικών όρων κλπ.
Εύρεση κατάλληλου μόνιμου χώρου συναντήσεων κι εκδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας.
Κλείνοντας θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για το χρόνο που διαθέσατε να αφουγκραστείτε τους προβληματισμούς μας και να πούμε πως με αγάπη, μεράκι, φιλότιμο, αγώνα, μαρτυρία Χριστού και την συνδρομή όλο και περισσότερων ανθρώπων σ’ αυτήν την προσπάθεια (Ιεραρχία της Εκκλησίας, ιερείς, νεωκόροι, κατηχητές, γονείς και παιδιά), διευκολύνεται το έργο της κατηχήσεως. Ο κατηχητής ενθαρρύνεται για να συνεχίσει να δρα αποστολικά, αφιλοκερδώς κι εθελοντικά ευελπιστώντας να μετουσιώνεται το έργο του στο λόγο του Αποστόλου Παύλου: « εκείνος που σπέρνει πλούσια, πλούσια και θα θερίσει», για να έχει ουράνιες απολαβές νυν και αει…Εν κατακλείδι ο εκάστοτε χριστιανός, εν δυνάμει κατηχητής, διακονώντας ως μαθητής Χριστού, θα σιγοψέλνει τον παρακάτω κατηχητικό ύμνο ελαφρά τη καρδία…:
“Ψαράδες είμαστ’ όλοι μας, παιδιά,
με δίχτυα, πετονιές και παραγάδια,
στης κοινωνίας τις ακρογιαλιές
ψυχές για να ψαρέψουμε κοπάδια.
Και δεν φοβόμαστε τα κύματα,
φουρτούνες, καταιγίδες και βοριάδες,
γιατ’ έχουμε αρχηγό μας τον Χριστό,
Αυτόν που αγαπούσε τους ψαράδες.»
