Η Εκκλησία

aaaaPentikostiΒ΄ Θεματικός Κύκλος Σεμιναρίου Επιμόρφωσης Κατηχητών / τριών

ΟΜΑΔΑ Α΄: «Το σύμβολο της Πίστεως και η αξιοποίησή του σε όλες της βαθμίδες της κατήχησης: H EKKΛΗΣΙΑ»

 

ΟΜΑΔΑ Α΄: Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Στόχος του μαθήματος αυτού είναι να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν τη σημασία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του έργου αυτής. Ακόμη να καταλάβουν την πραγματοποίηση της λυτρωτικής οικονομίας του Θεού μέσα στην ανθρώπινη ιστορία με την ίδρυση της Εκκλησίας, που ξεκινά με την Πεντηκοστή. Το κομμάτι από το οποίο θα πάρουμε αφορμή, είναι το «Είς Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν, και Αποστολικήν Εκκλησίαν», από το Σύμβολο της Πίστεως, που σημαίνει ότι η Εκκλησία έχει τέσσερεις ιδιότητες την ΕΝΟΤΗΤΑ, την ΑΓΙΟΤΗΤΑ, την ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑ και την ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΤΗΤΑ, αντίστοιχα.

ΕΝΟΤΗΤΑ

Ξεκινώντας από την ΕΝΟΤΗΤΑ, θα αναφέρουμε ότι η Εκκλησία είναι μία, επειδή μία είναι η κεφαλή της, ο Χριστός, επειδή μία είναι η πίστη μας σε αυτόν και επειδή ένα είναι το Άγιο Βάπτισμα μέσω του οποίου οι πιστοί γίνονται μέλη της. Επιπλέον, η ενότητα των τριών προσώπων του Ενός Θεού ανακλάται και στην Εκκλησία, όπου πολλά είναι τα πρόσωπα που αποτελούν τη μία Εκκλησία.

Ως πηγή για τα ανωτέρω, χρησιμοποιούμε το λόγο του Θεανθρώπου προς τον Θεό Πατέρα “ίνα πάντες εν ώσι, καθώς συ, πάτερ, εν εμοί καγώ εν σοί, ίνα και αυτοί εν ημίν εν ώσιν… ίνα ώσιν έν καθώς ημείς έν έσμέν” (Ιωάν.17,21-22). Μπορούμε μάλιστα να κάνουμε αναφορά και στα λόγια του αποστόλου Παύλου όπου συνιστούσε στους πιστούς “τηρείν την ενότητα του Πνεύματος εν τω συνδέσμω της ειρήνης” και στη συνέχεια προσθέτει “εις Κύριος, μία πίστης, εν βάπτισμα εις Θεός και πατήρ πάντων, ο επί πάντων και δια πάντων και έν πάσιν ημίν” (Εφεσ.4, 3-6). Ενώ σε άλλο σημείο τονίζεται “είς άρτος, έν σώμα οι πολλοί εσμέν οι γαρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν” (Α΄ Κοριθ.10, 17).

Ως στοιχείο ΕΝΟΤΗΤΑΣ της πίστης, μπορούμε να κάνουμε αναφορά στη Θεία Ευχαριστία, όπου αξίζει να τονίσουμε ότι έχουμε άμεση κοινωνία και ενότητα ως μέλη της Εκκλησίας. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Κύριλλου Αλεξανδρείας, «ει γαρ οι πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν, εν οι πάντες αποτελούμεθα σώμα. Μερίζεσθαι γαρ ουκ ενδέχεται τον Χριστόν». Αντιθέτως, μη κοινωνούντες οι πιστοί του σώματος και του αίματος του Χριστού, αποσυνδέονται από της Κεφαλής της Εκκλησίας και των άλλων μελών αυτής. Επίσης όπως λέει ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, «η Εκκλησία δια της Θείας Ευχαριστίας σημαίνεται». Με αποτέλεσμα να τονίσουμε στα παιδιά ότι κάθε απόκλιση του Χριστιανού από την ακρίβεια της πίστεως, συνιστά απόσπαση του μέλους από την Εκκλησία και όχι πράξη διάσπασης της Εκκλησίας, καθώς είναι ενιαία και δεν διασπάται. Επιπρόσθετα αξίζει να τονισθεί στα παιδιά, ότι διαμέσου των αιώνων αποκόπηκαν από την Εκκλησία μικρά ή μεγάλα τμήματα αυτής, καθώς απόκλιναν από την Ορθόδοξη πίστη, ενώ είναι και πολλές οι φορές που ωθούν προς την απώλεια της σωτηρίας και άλλους πιστούς.

Κλείνοντας, το θέμα της ΕΝΟΤΗΤΑΣ, μπορούμε να κάνουμε αναφορά και πάλι στα λόγια του Κύριλλου Αλεξανδρείας «τας κατά πάσαν την Οικουμένην Εκκλησίας μίαν νυν ονομάζει, δια το ενός είναι Δεσπότου και μίαν είναι την πίστιν εν αυταίς…ώστε και αναριθμήτοις ούσαις, μίαν είναι», που σημαίνει ότι η ύπαρξη επιμέρους τοπικών Εκκλησιών δεν διασπά την ΕΝΟΤΗΤΑ της Εκκλησίας, αλλά όλες οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες συναποτελούν τη μία Εκκλησία.

ΑΓΙΟΤΗΤΑ

Όσον αφορά στο θέμα της ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ, η Εκκλησία είναι Αγία, γιατί έχει ως κεφαλή της τον αναμάρτητο Θεάνθρωπο και γιατί ψυχή της είναι το Άγιο Πνεύμα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Άγιο Τριαδικό Θεό. Επιπλέον, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, αγιάζονται οι πιστοί.

Η ανάλυσή μας ξεκινάει με το εξής: «Ο Χριστός αγάπησε την Εκκλησίαν και εαυτόν παρέδωκεν υπέρ αυτής, ίνα αυτήν αγιάση, καθαρίσας το λουτρώ του ύδατος εν ρήματι, ίνα παραστήση αυτήν εαυτώ ένδοξον την Εκκλησίαν, μη έχουσα σπίλον ή ρυτίδα ή τι των τοιούτων, αλλ’ ίνα η αγία και άμωμος.» (Εφεσ.5, 25-27).

Επιπλέον, θα τονίσουμε στα παιδιά ότι η Εκκλησία είναι Αγία, καθώς αποσκοπεί στο να καταστήσει τα μέλη της άγια. Με την ενσωμάτωσή τους με το Άγιο Βάπτισμα και λαμβάνοντας το Άγιο Πνεύμα μέσα από το μυστήριο του Χρίσματος, εξαγιάζονται. Παράλληλα όμως θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στο ότι η αγιότητα δεν είναι κάτι το στατικό, αλλά χρειάζεται συνεχή αγώνα μέσω της συνεχούς συμμετοχής στα μυστήρια της Εκκλησίας, ξεπερνώντας τις παγίδες και τις μεθόδους του διαβόλου για να μας εμποδίζει προς αυτό. «Τούτο γαρ εστί θέλημα του Θεού ο αγιασμός υμών» (Α΄ Θεσ.4,3).

Ο λόγος μάλιστα του συνεχούς καθημερινού αγώνα βασίζεται στο ότι καθημερινά αμαρτάνουμε. «Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια του Θεού ουκ έστιν έν ημίν» (Α΄ Ιωάν.1,8). Αντίθετα, «εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, πιστός εστί και δίκαιος, ίνα αφή ημίν τας αμαρτίας και καθαρίσει ημάς από πάσης αδικίας». (Α΄ Ιωάν. 1,9). Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να προσθέσουμε ότι όσοι είναι βαπτισμένοι, αν δεν έχουν αποκοπεί παντελώς από την Εκκλησία, ακόμα κι είναι χαλαροί στην πίστη τους, δεν σημαίνει ότι δεν παραμένουν μέλη της Εκκλησίας. Κλείνοντας το θέμα της αγιότητας, θα πρέπει να δώσουμε έμφαση στο γεγονός ότι ορισμένα από τα μέλη της μπορεί να ζούν στην αμαρτία (είτε κληρικοί, είτε λαϊκοί), δεν σημαίνει όμως αυτό ότι προσβάλλεται η αγιότητα της Εκκλησίας. Σε αυτή την παρατήρηση μπορούμε να προβούμε προλαμβάνοντας τυχόν απορίες των παιδιών, καθώς πολλά από τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν διάφορα τέτοια παραδείγματα.

ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑ

Όσον αφορά στο θέμα της ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ, η Εκκλησία μας αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους χωρίς καμία διάκριση, ενώ επεκτείνεται σε όλες τις εποχές και σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα κατέχει την αλήθεια, διατηρεί ανόθευτη την πίστη, την λατρεία και τη διοίκηση της αρχαίας Εκκλησίας των Οικουμενικών Συνόδων. Στην Κ. Διαθήκη χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Κυρίου προς τους μαθητές να πορευθούν «εις τον κόσμον άπαντα» και να κηρύξουν «το Ευαγγέλιο πάσα τη κτίσει» (Μάρκος 16,15) ή να μαθητεύσουν «πάντα τα έθνη» (Ματθ.28,19). Με τους λόγους αυτούς του Ιησού προβάλλεται και η αποστολική διάσταση της καθολικότητας της Εκκλησίας.

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΤΗΤΑ

Και όσον αφορά το θέμα της ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ, θα αναφέρουμε ότι συστήθηκε από τον πρώτο Απόστολο όλων, τον Ιησού Χριστό, που απέστειλε στη συνέχεια τους μαθητές του ως Αποστόλους να κηρύξουν το σωτήριο λόγο. Παράλληλα, οι Απόστολοι υπήρξαν οι ιδρυτές της Εκκλησίας, ενώ σήμερα διατηρεί ανόθευτη την αποστολική διδασκαλία του Κυρίου και των Αποστόλων.

Χαρακτηριστικά ο Χριστός αναφέρεται στην Αγία Γραφή ως ο «θεμέλιος» (Α΄ Κορ.3, 11) και ο ακρογωνιαίος λίθος του οικοδομήματος της Εκκλησίας, οι δε Απόστολοι ως θεμέλιοι (Αποκ. 21,14). Η πρόσκληση του Ιησού «δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων», ήταν η πρόκληση, για να πορευτούν μαζί του σ’ όλες τις φάσεις της ζωής Του.

Επιπλέον, οι Απόστολοι άφησαν ως συνεχιστές τους, τους Επισκόπους, ενώ η συλλογική και συνοδική οργάνωση, έχει ως απαρχή της την Αποστολική Σύνοδο.

Τέλος, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία μας διαφύλαξε εξ αρχής μέχρι και σήμερα τις ιδιότητες αυτές καθαρές, ανόθευτες και απαράλλακτες.

Παράλληλα, μπορούμε να αναφέρουμε ότι γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας είναι η Πεντηκοστή, κατά την οποία το Άγιο Πνεύμα κατήλθε στους Αποστόλους και το οποίο συγκροτεί και οδηγεί την Εκκλησία εις πάσαν την αλήθειαν. Στην ορθόδοξη Εκκλησία ζούμε την παρουσία του Κυρίου μέσα στη λατρεία, στη διάρκεια της οποίας ο πιστός βιώνει τη Σάρκωση, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Σωτήρος.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω λοιπόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι όντως Αποστολική, όπως επίσης Αγία, Καθολική, συνιστώσα τη μία αληθή Εκκλησία.